- Klimaatactivist Greta Tunberg laat luid van zich horen op de klimaatconferentie in Glasgow.
- De Zweedse tiener spreekt wereldleiders en de zakenwereld aan op hun falen in de strijd tegen klimaatverandering.
- Wie is Thunberg? Business Insider zet de belangrijkste momenten uit haar leven op een rij.
“Bedankt voor het greenwashen.” Met die woorden verliet Greta Thunberg woensdag een bijeenkomst van de klimaattop in Glasgow. Daarbij werd de handel in emissierechten, om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, besproken.
Met greenwashing doelde de Zweedse klimaatactivist op het feit dat overheden en bedrijven mooie praatjes hebben, maar ze uiteindelijk niks of te weinig doen tegen klimaatverandering. Al lijkt dat met hun vlotte Powerpointpresentaties en mooie reclames wel het geval.
Dit moment is kenmerkend voor Thunberg, die sinds haar eerste klimaatdemonstratie in augustus 2018 strijdt voor meer klimaatactie. Het begon met een klein geel protestbord, maar ondertussen reist ze de wereld rond om wereldleiders te spreken, tot actie te manen en deel te nemen aan grote klimaatdemonstraties.
Thunberg neemt geen blad voor de mond. Voor haar is de klimaatcrisis existentieel, zoals die voor ons allemaal is. Zeker voor de jeugd die de rekening krijgt gepresenteerd van decennialang gebruik van fossiele brandstoffen en andere soorten van vervuiling.
Dat Thunberg tijdens een manifestatie in Glasgow op camera werd vastgelegd terwijl ze "je kan die klimaatcrisis in je reet steken" scandeerde, past bij de passie die zij sinds 2018 toont.
Op de (voorspelbare) ophef die hierop ontstond, had Thunberg overigens een gepaste reactie. Voor ieder scheldwoord dat ze gebruikt, zegt ze voortaan 'iets aardigs'. Als bedrijven en overheden hun fossiele brandstofgebruik op eenzelfde manier kunnen 'greenwashen', kan zij dat best proberen met haar taalgebruik.
Greta Thunberg is niet meer weg te denken in het debat rond de klimaatcrisis. Wie is deze gepassioneerde tiener die de wereld afreist om wereldleiders de les te lezen? Een profiel.
Thunberg kwam op haar achtste in aanraking met klimaatverandering en begreep niet waarom volwassenen er zo weinig tegen deden. Op haar elfde werd ze somber van de schijnbaar onmogelijke taak de planeet te redden.
In mei 2018 won Thunberg een essaywedstrijd over klimaatverandering van de Zweedse krant Svenska Dagbladet. Het markeerde het begin van haar nieuwe rol als activist. De tiener begon drie maanden erna met haar School Strike for Climate-initiatief. In het najaar van 2018 organiseerde Thunberg haar eerste demonstraties.
Volgens Thunberg heeft ze haar felle activisme deels te danken aan haar aspergersyndroom. Ze kreeg zeven jaar geleden deze diagnose.
"Anders zijn is een geschenk", vertelde ze in 2019 in een interview met de BBC. Als ze geen aspergersyndroom zou hebben gehad, zou Thunberg naar eigen zeggen niet zo'n gepassioneerde klimaatactivist zijn.
Eind 2018 was Thunberg ook al een spreker op COP24, de VN-klimaatconferentie in het Poolse Katowice.
"Dit is de grootste crisis die de mensheid ooit heeft meegemaakt", zei Thunberg tegen secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties aan het begin van COP24. “Dit moeten we ons eerst realiseren, dan moeten we zo snel mogelijk onze emissies stopzetten en dan redden wat er nog te redden valt."
In maart 2019 leidde Thunberg een wereldwijd protest van 1 miljoen schoolgaande kinderen om te protesteren tegen de lakse aanpak van klimaatverandering.
Jonge mensen in meer dan 123 landen spijbelden in maart 2019 om te demonstreren voor meer robuuste klimaatmaatregelen en de vermindering van broeikasgasemissies.
Thunberg was een van de sprekers bij de demonstratie in Stockholm. "Wij zijn in deze situatie op de wereld gekomen, maar wij moeten ons hele leven deze crisis ondergaan. Zo ook onze kinderen, kleinkinderen en de generaties daarna. Wij accepteren dit niet. Wij staken voor onze toekomst en we blijven actievoeren."
Thunberg werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede vanwege haar leiderschap.
Ze "bracht een massabeweging op gang die volgens mij bijdraagt aan vrede", vertelde de Noorse politicus Freddy André Øvstegård aan The Guardian. Hij was een van de mensen die Thunberg voordroeg voor haar nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede. "Als we niks doen om klimaatverandering te stoppen, dan zal het de oorzaak zijn van nieuwe oorlogen, conflicten en meer vluchtelingen."
Voor de VN-top in New York in 2019 koos Thunberg niet voor het vliegtuig. Ze reisde per boot naar de klimaatconferentie.
Als klimaatactivist is reizen per vliegtuig een contradictio in terminis. Daarom legde Greta Thunberg in de zomer van 2019 de afstand naar de klimaattop in New York, eind september, af per boot. Samen met schipper Boris Herrmann (op de foto) deed ze twee weken over de tocht van Plymouth aan de Britse kust naar de haven van New York.
'Hoe durven jullie?'
Tijdens de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in september 2019, sprak Thunberg de aanwezige wereldleiders in New York bestraffend toe. "Hoe durven jullie", zei de geëmotioneerde tiener. "Ik had vandaag op school moeten zitten in plaats van hier te zijn."
Thunberg beschuldigde politici ervan te verzaken in hun strijd tegen klimaatverandering en dit werk uit te besteden aan jonge mensen. "Jullie hebben mijn jeugd en dromen gestolen door alleen maar met lege woorden te komen. We staan aan de rand van een massaal uitsterven en het enige waar jullie het over willen hebben is geld en de sprookjes over oneindige economische groei."
Thunberg ziet in New York de man die niks met klimaatverandering op heeft: Donald Trump.
Een ander moment van Greta Thunberg op de VN-klimaattop dat zeker de geschiedenisboeken ingaat, is het zien van de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump. Die trok in juni 2017 de stekker uit de Amerikaanse medewerking aan het klimaatakkoord van Parijs. De voormalige realityster geloofde niet in de menselijke rol in klimaatverandering, of klimaatverandering als feit.
Dat maakte het tweetal tot tegenpolen in de strijd om een leefbare toekomst. Het feit dat de voormalige president, een volwassen man, meerdere malen de tiener Thunberg op sociale media belachelijk maakt en aanvalt tijdens zijn tijd in het Witte Huis, verklaart ook voor een deel de blik die zij hem in New York toewerpt.
Thunberg is in 2019 de jongste Persoon van het Jaar ooit van tijdschrift Time.
Door de coronapandemie verhuist het klimaatactivisme van Thunberg naar online.
In maart 2020 kwam het leven wereldwijd tot stilstand. De coronapandemie sloot mensen op in hun huis en zorgde ervoor dat activisten als Greta Thunberg enkel online hun boodschap konden verspreiden.
Het normale leven stond dan stil, de klimaatcrisis kent geen pauzeknop. Al kreeg deze wel wat minder aandacht dan de dodelijke ziekte die op moment van schrijven wereldwijd meer dan vijf miljoen mensen het leven heeft gekost.
In augustus 2020 hadden Thunberg en andere klimaatactivisten en de Duitse bondskanselier Angela Merkel een ontmoeting over de bestrijding van klimaatverandering. Na afloop riep de Zweedse tiener wereldleiders op hun "verantwoordelijkheid te nemen om de toekomst voorrang te geven op het heden. Hoe groter je platform des te meer je zou moeten doen".
Al die klimaatplannen van leiders als Boris Johnson en Joe Biden zijn 'bla bla'.
Met een jaar vol overstromingen en recordtemperaturen is de roep om klimaatactie groter dan ooit. Maar Greta Thunberg ziet dat politieke leiders nog altijd te weinig doen. Op een klimaatconferentie in Milaan in september 2021 maakte ze de retoriek van Boris Johnson, Joe Biden en de Europese Unie belachelijk. "Build back better? Bla bla bla."
Wat zullen historici over vijftig jaar zeggen? Dat Thunberg te cynisch was, of juist te lief was voor al die mooipratende politici? Hopelijk dat eerste.